جستار درباب شیوه مناظره امسال | در حاشیه مناظره دوم انتخابات ریاست جمهوری

بحثى در حاشیه مناظره دوم

 درباب انتقاد نامزدها از شیوۀ مناظره

ییش از نوشتن گزارش و روایت مناظره به شیوه قبل باید بگویم، از مهمترین نکات این مناظره اجماع تعدادى از نامزدها علیه نوع برگزارى برنامه در صداوسیما بود. تا جایى که خاطرم هست آقایان رضایی، همتى و جلیلى قطعا جزو این منتقدان بودند، بقیه را خوب یادم نیست.

حالا نظر شما چیست؟

لابد همراه هستید با این انتقاد.

من اما نه موافقم نه مخالفم.

مى دانید چرا؟

ساختار مناظره انتخابات‌های پسا۸۸ به نحوی پیش رفت که تا حد زیادی آزادی نامزدها را محدود کرد و آن‌ها را در یک محدودهٔ منظم و قدرتمند قانونی قرار داد، محدوده‌ای که برای رجال سیاسی صاحب نفوذ و قدرت و ثروت تاحدی تحقیرکننده است. اوج این تحقیرکنندگی ساختار فعلی است، که نامزدها مجبور به پاسخ به سوالات خاصی هستند که از قبل آمادگیش را ندارند، زمان سوالات بسیار محدود است، از بحث خارج شوند تذکر می‌گیرند، از زمان خارج شوند میکروفونشان قطع می‌شود و صدایشان در سالن به طرز ترحم برانگیزی پخش و سپس محو می‌شود. این تحقیرکننده است، اما مگر مردم کم اینگونه در همه جای جهان تحقیر شده‌اند و می‌شوند؟! در ساختارهای مختلف اداری و حقوقی، پشتوانه آن تحقیرها چیست؟ «قانون».

قانون آن ابزار قدرتمندی است که در همه جوامع تودهٔ مردم را تنظیم و تحقیر می‌کند، چه به نفعشان چه به ضررشان ، اگر به نفعشان باشد شاید عیبی هم ندارد، اما در جوامع فاسد همین قانون برای قانونگذاران و قدرتمندان وجود ندارد و این ظلم است.

این مناظره‌ها از معدود دفعاتی است که سایۀ آن جلوۀ قهریه، تحقیرآمیز، بی‌رحم و استثناناپذیر قانون را بر سر اصحاب قدرت می‌بینیم. این بسیار زیباست. بسیار خوب است، هم برای خودشان، هم خودمان. هم خودشان که حد خودشان را بشناسند و مثل بعضی از رییس‌جمهورهای پیشین پس از به قدرت رسیدن دعوی خدایی و لمن‌الملکی نکنند. هم برای ما که باورمان شود در حقوق انسانی همه با هم یکسانیم، مخصوصاً در ساختاری که بر آمده از دینی آسمانی است و یادگار خون شهیدان است. البته که در شرایطی که چنین چیزی در فرهنگ سیاسی ما بسیار کمرنگ شده آقایان تعجب می‌کنند و دردشان می‌آید، بگذار دردشان بیاید! کسی که مدعی آمدن برای «نوکری» و «خادمی» ملت است نباید دردش بیاید. ساده‌زیستی و مردمی بودن در نان پنیر خوردن، لباس گران نپوشیدن و ماشین ارزان سوار شدن نیست صرفا، بلکه بیشتر در تمکین به قانون است. و به همین خاطر افرادی مثل احمدی‌نژاد مردمی نبودند علی‌رغم ظاهر مردمی‌شان، چون ارزشی برای قانون قائل نبودند و هیچ‌چیز را مقابل فرعونیت خود تحمل نمی‌کردند.

 

پ‌ن: طبیعتا منظورم این نیست که همۀ آقایان نامزدها یا حتما و لزوما همۀ نامزدهاى معترض روى فرعونیت و ناشکیبى صداوسیما را

نقد کرده‌اند، یا منظورم این نیست که این شیوه هیج عیبى ندارد. بلکه این موضوع را به عنوان یکى از علل روانى احتمالى آن اعتراض‌ها برشمردم و نیز به عنوان یکى از محاسن این شیوة برگزاری مناظره.

خلاصه بحث را سیاسى نکنید :)

غرض تأملى فلسفى بود در نسبت قدرت و اخلاق.