تیتر دو: بوسنی را فراموش مکن
و روسیه را، و آمریکا را
چندروز پیش در اخبار خواندم روسیه قطعنامۀ «به رسمیت شناختن نسلکشیِ سربرنیتسا» را وتو کرد. خبری که در ایران خیلی واکنشی را در پی نداشت. این وتو دو سه روز قبل از سالگرد این نسلکشی بزرگ روزگار انجام شد. داستان داستان غمانگیز و وحشتناکی است. تازه بعد از بیست سال سازمان ملل تصمیم گرفت جنایت بزرگی را که خودش هم در آن آشکارا مقصر بود را فقط به رسمیت بشناسد. همین. اما حتی همین ...
ابعاد فاجعۀ جنگ بوسنی و قتل عام سربرنیتسا
محض یادآوری چند سطر از ابعاد جنایت بوسنی به ویژه موضوع نسلکشی سربرنیتسا را مینویسم (به نقل از رسانهها و اخبار رسمی)
در این جنگ برای اولین بار تجاوز به زنان و حتی دختران خردسال و کشتار کودکان، به عنوان یک تاکتیک نظامی برای پیروزی قلمداد شد.
بنا بر گزارشات مستند در سازمان ملل: در جنگ صرب ها علیه بوسنی، بیش از ۳۰۰ هزار غیرنظامی کشته و هزاران زن مورد تجاوز قرار گرفتند .
بنا بر همین مستندات، در کشتار جولای ۱۹۹۵، بیش از ۸۰۰۰ غیر نظامی بوسنیایی (مسلمان) که اغلب آنان را پیرمردان و جوانان تشکیل می دادند، در داخل و اطراف شهر سربرنیتسا توسط یگان نظامی «Srpska (VRS) » به فرماندهی ژنرال راتکو ملادیچ (Ratko Mladić ) قتل عام شدند. و دبیر کل سازمان آن را بدترین و وحشتناک ترین قتل عام در دنیا، پس از جنگ جهانی دوم خواند.
...
به گزارش انجمن حمایت از زنان صدمه دیده در جنگ بوسنی، تا کنون پرونده ۲۵۰۰۰ زن آسیب دیده به سازمان ملل ارائه شده است.
...در سال ۲۰۰۴ و در طی برگزاری دادگاه جنایات جنگی، قاضی (Prosecutor v. Krstić ) تصریح کرد: ۲۵۰۰۰ تا ۳۰۰۰۰ زن و کودک بوسنایی (مسلمان) را به انتقال اجباری واداشته اند و تعداد کثیری از آنان در طی انتقال مورد تجاوز و قتل عام قرار داده اند و شواهد دال بر کشتار هدفمند و سازماندهی شده است
در پی اعلام استقلال بوسنی و هرزگوین صربها هزاران نیروی نظامی را روانه سارایوو کردند و این شهر را به محاصره درآوردند. محاصرهای که بیش از ۱۱۵۴۱ هزار نفر کشته به جا گذاشت. محاصره سارایوو که حدود چهار سال طول کشید، طولانیترین محاصره یک پایتخت در تاریخ مدرن به شمار میرود
طبق آمار رسمی تعداد کشته های نظامی و غیرنظامی در این جنگ از ۱۵۰ هزار تا ۲۶۰ هزار نفر تخمین زده می شود. شمار مفقودان نیز ۱۷ هزار و ۶۸۹ نفر اعلام شده است. شمار کودکان به قتل رسیده اعم از صرب، مسلمان و کروات ۱۷ هزار نفر ذکر می شود
با حمله صرب ها به روستاهای بوسنی که با ویرانی و قتل و تجاوز همراه بود تا فوریه 1994 حداقل دویست هزار بوسنیایی قتل عام شدند که هشتاد و پنج درصد آن ها افراد غیرنظامی بودند. به جای ماندن چهار میلیون آواره , ابعاد گسترده این جنگ را نشان می داد.
- در سربنیتسا، در ژوئیه 1995 ، 8372 مرد مسلمان غیرنظامی به طرز فجیعی به قتل رسیده اند.
- کشته شدگان جنگ بوسنی به طور کل 66 درصد مسلمان، 25 درصد صرب، و 8 درصد کروات بوده اند.
- کشته شدگان غیر نظامی 83 درصد مسلمان (30 درصد این رقم زن و کودک بوده اند.)، 10 درصد صرب، و 5 درصد کروات بوده اند.
چند نکته
یک: اعداد وقتی از صد بیشتر میشوند مخصوصاً درمورد کشتهها، برای ما خیلی واضح نیستند. چون کم پیش میآید کسی شاهد مرگ صد نفر باشد. یعنی ما تصوری از عظمت و حقیقتِ صد نفر کشته هم نداریم. مخصوصاً وقتی در زمانهای زندگی میکنیم که روزی نیست که خبر قتل و کشتار مسلمانان را نشنویم. زینرو وقتی میخواهیم به این اعداد نگاه کنیم و بفهمیمشان باید اول اعداد کمتر را مورد توجه قرار دهیم. کمترین عددی که اینجا میبینیم «۸۰۰۰»نفر است که موضوع یادداشت ما هم هست. اما ما از ۸۰۰۰ نفر کشته هم تصوری نداریم، بگذارید با یک عدد دیگر مقایسهاش کنیم: اسرائیل در جنگ آخرش که خودش را کشت تا تمام مردم غزه را بکشد و تمام کند و با حمایت غرب هرروز بمباران هوایی داشت میدانید چند نفر را کشت؟ دوهزار نفر. این تعدادِ شهدای غزه در جنگ ۲۰۱۴ بود که فلسطین و امت اسلامی را سوگوار و تمام جهان را بهتزده کرد. حالا ۸۰۰۰ را مدنظر بگیرید و حالا به این فکر کنید که این هشت هزار فقط در یک روز کشته شدند. و کاری نداریم که بیش از هشت هزار نفر بودهاند.
دو: هر بار که سیلی چیزی در بوسنی هرزگوین راه میافتد، باز یک گور دسته جمعی دیگر کشف میشود. «و اخرجت الارض اثقالها».
در همین سالگرد اخیر هم حدود صد و سی جنازۀ تازهیافته تشییع و دفن شد.
سه: آقای یوسف اسلام (کت استیونس سابق) هم همزمان با این سالگرد اخیر، یک قطعۀ موسیقیِ بیکلام و کوتاه را به یاد سربرنیتسا منتشر کرده است، که میتوانید از اینجا گوش کنید و دانلود:
دانلود آهنگ یوسف اسلام برای سربرنیتسا
چهار: چرا غرب در سربرنیتسا هم مقصر است؟
غرب (یعنی قدرتهای اروپایی + آمریکا + سازمان ملل متحد) به بهانۀ صلح و مذاکره با صربها، مسلمانانِ سربرنیتسا را خلع سلاح کردند. از طرفی غربیها از قصد صربها برای حمله به سربرنیتسا خبر داشتند. از طرفی موقع وقوع جنایت در محل حاضر بودند. میگویند سربازان هلندیِ سازمان ملل در پنج متری صربهایی که در حال قتل عام بودند ایستاده بودند اما مداخله نمیکردند. در حالیکه اصلاً ناتو و آمریکا برای مقابله با نسلکشی و مبارزه با صربها رفته بودند آنجا. اما خب همه میدانیم جان مسلمان خیلی ارزشی ندارد، مخصوصاً مسلمانانی که در قلب اروپا با تکیه به رفراندوم و اکثریتِ جمعیتیشان میخواستند کشور خودشان را داشته باشند. یک کشور اسلامی در قلب اروپا که قطعاً چیز خوشایندی نیست.
پنج: با این وجود، مخالفت غربیها با صربها سر چی بود؟ الآن چرا استثنائا این یک جنایت را آمریکا و اروپا در رسانههایشان پوشش میدهند؟
اولاً حجم جنایتها خیلی بیشتر از آنی بود که بتوانند بوی مردار و رنگ خون را از دیوارهای اروپا جمع کنند. به گفتۀ خودشان بزرگترین جنایت پس از جنگ جهانی. ثانیاً یوگسلاوی (و پس از فروپاشیاش، صربستان) از همپیمانان شوروی و روسیه بود (و هست). به همین خاطر الآن هم که بعد از بیست سال که فقط میخواهند نسلکشی را به رسمیت بشناسند، روسیه _این آمریکای جوان_ قطعنامه را وتو میکند. غربیها به خاطر خدا یا انسانیت نمیخواستند این جنایت را به رسمیت بشناسند، چون اگر چنین بود به وقتش جلویش را میگرفتند و مشابهش را در جاهای دیگر انجام نمیدانند، بلکه آنها برای گرفتن حال روسیه و تقابل با روسها این قطعنامه را نوشتند و روسیه هم از آنجایی که مثل آنها بیگانه با اخلاق و اسلام است وتویش کرد.
شش: ایران چه موضعی داشت؟
ایران مخصوصاً در دورۀ پایانیِ جنگ بوسنی وارد حمایت جدی از مسلمانان شد. به همین خاطر نیمۀ دوم جنگ وضعیت عوض شد و مسلمانها کم کم قدرت گرفتند. و البته که غرب همانطور که خوش نداشت صربها پیروز باشند، خوش نداشت پیروزیهای مسلمانها آنهم با حمایت ایران را ببیند. به همین خاطر یکهو یادشان افتاد موضوع صلح را جدی بگیرند. لذا صلح با وسط بازی کردن آمریکا انجام شد و به شرط اخراج همۀ نیروهای ایرانی از بوسنی.
البته به جز سلاح و دارو و پول و آموزش، ایران آن زمان اقدامات فرهنگیهنری هم انجام داد که شاخصترینهایش «خنجر و شقایق» نادر طالبزاده و شهید آوینی و همچنین «خاکستر سبز» حاتمیکیا بود. مهم این است که ما اولین بودیم و همان موقع که بوسنی به کمک احتیاج داشت به کمکش رفتیم و اولین آثار هنری و تبلیغات فرهنگی را برایش ساختیم. آنهم بی هیچ چشمداشت. و اِلّا الآن بعد بیست سال، دایناسورهای عالم هم برای بوسنیاییها اشک تمساح (اشک دایناسور) میریزند تا لج طرف مقابل را درآورند. گفتنیست ما همان موقع هم مجبور بودیم یک اتحادکی با روسیه داشته باشیم، اما آن اتحاد استراتژیک ما را برای دفاع سیاسی و حتی نظامی از بوسنی در رودروایسی نینداخت. یعنی آن زمان ما هم یکجورهایی با روسیه دوست بودیم هم یکجورهایی داشتیم با روسیه میجنگیدیم. برخلاف غرب که در ظاهر دشمن بود اما در عمل نمیخواست رودرروی روسیه قرار بگیرد.
علیعزت بگویچ: جمهوری اسلامی ایران تنها کشوری است که در جنگ به صورت واقعی مردم مسلمان بوسنی را مورد حمایت قرار داد و در امور داخلی ما نیز به هیچ وجه دخالت نکرد و این حقیقت روشن به عنوان یک صفحه درخشان در تاریخ ثبت خواهد شد.
هفت: در مراسم بیستمین سالگرد سربرنیتسا که پریروز با تشییع جنازههای تازهیافتۀ شهدا برگزار شد، حاج آقای کلینتون به عنوان نماد صلح و از طرف کشور صلحافکنشان شرکت جستند و سخنرانی هم کردند. گویا ایشان از نخست وزیر صربستان هم دعوت میکنند و از مردم مسلمان هم میخواهند از او به گرمی استقبال کنند و خلاصه همه با هم دست بدهند و آشتی کنند. یک دهن کجی هم به روسیه. اما شکر خدا مردم داغدار این مورد آخری را برنتافتند و با سنگ و کلوخ نخست وزیر صربستان _که حاضر نشده هنوز نسلکشی را هم بپذیرد و یک کلمه عذرخواهی کند_ را از مراسم بیرون انداختند.
هشت: «یک داغ دل بس است برای قبیلهای»
اگر اخبار کشتار مسلمانان در فراوانی و استمرار، تنه به اخبار گزارشهای آب و هوا نمیزد؛ سزاوار بود هرروز سوگوار مسلمانان شهید و مظلومِ بوسنی و هرزگوین باشیم. اما دشمنان ما دوست ندارند ما بر یک داغ سوگوار باشیم. و البته کلاً دوست ندارند متوجه باشیم چه بلایی دارند سرمان میآورند.
نه: این خیلی وحشتناک است که روسیه هم یک آمریکای بالقوه است. یک آمریکا که همۀ آمریکا بودنهایش را به فعلیت نرسانده. چه نتوانسته چه نخواسته. اما آمریکا بودن بهتر از بندۀ آمریکا بودن است. وقتی همه نوکر خاناند، به سرعت دخل آدم آزاده را میآورند. ولی وقتی یک نفر دیگر هم ادعای خانی کند، برای مردم آزاده وسط دعوای اینها یک راه نفسی باز میشود. این تفاوت شاهان نخستین قاجار با شاهان فرجامین قاجار و پهلویهاست. نادرشاه و آقامحمدخان، خونریز و مستبد بودند اما برای شاه بودن خودشان و آمریکای درونشان هم احترامی قائل بودند. لذا دست کم در دوران آنها یکپارچگی و تمامیت ارضی حفظ میشد و چیزی برای آیندگان باقی میماند. اماپس از آنها با شاهانی مواجه شدیم که خونریز و مستبد بودند اما حقیر هم بودند. اقتدار خودشان را خیلی باور نداشتند و بیش از اینکه به فتح و شکست دشمن علاقه داشته باشند علاقهمند سفرهای خارجی برای «مداوا» و دیدار از نزدیک با پدیدۀ خارقالعادۀ «خانمهای موطلایی» بودند. این فرق پوتین با حکام فاسد عرب است.
و البته خدا همهشان را لعنت کند.
و از خدا میخواهیم که این قدرت را به ما ارزانی دارد که نه تنها از کعبۀ مسلمین، که از کلیساهای جهان نیز ناقوس مرگ امریکا و شوروی را به صدا درآوریم
...
اگر در روز قدس همه بیرون بیایند از خانه، فریاد کنند مرگ بر آمریکا و مرگ بر اسرائیل و مرگ بر شوروی، همین قول مرگ بر شوروی برای آنها مرگ می آورد.
(امام خمینی)