«بادیگارد»، «حاتمی‎کیا» و «هیهات»

به خدا من هم بلدم انتقاد کنم، شاید بهتر از خیلی‎ها، اما اول باید خوبی‎ها و خوشایندها را مد نظر داشت. فلذا عرض کنم خدمتتان:
* خوشحالم که امسال سلحشوران، حماسی‎مردان و حماسی‎زنان در سینمای ایران نماینده‎ای دارند.
* خوشحالم که بادیگاردِ حاتمی‎کیا برای دفاع از معنا و محتوای خوب خود تا حد قابل قبولی مسلّح به سلاح هنر، خلّاقیّت و جذّابیّت است.
* خوشحالم که مثل قدیم‎ها فیلم‎های حاتمی‎کیا آنقدر «امروزی» و «اینجایی»اند که بحث‎برانگیزترین فیلم‎های جشنواره می‎شوند.
* خوشحالم که حاتمی‎کیا برای بادیگارد به اندازۀ چ تبلیغ نکرد.
* خوشحالم که پرویز پرستویی دوباره به حاتمی‎کیا برگشت و بالعکس. آن‎هم قهرمانانه و سلحشورانه. آن‎هم نه تکراری و شعاری. {گویا تجربۀ کارکردن با یک جوان غُدّ (ولو خوب) یعنی عرب‎نیا، حاتمی‎کیای موسفیدکرده (که در غدی و غرور سوابق بیشتر و افتخارآمیزتری دارد) را به این نتیجه رسانده که دیگر فقط با پیرمردهایی مثل خودش می‎تواند کار کند. بالاخره دوتا آدم غد و موفق آن‎هم از دو نسل مختلف به سختی می‎توانند با هم کار کنند. این موضوع درمورد موسیقی چ و محسن چاوشی هم حدوداً اتفاق افتاد. و البته در هردو مورد جوان‎ترها متضرر شدند. یک آدم حسابی باید جای غدی و غرور را بلد باشد،یک لوتی هرچقدر هم گستاخ باید حرمت لوتی پیر را نگاه دارد، و الّا خودش را ضایع می‎کند. کاش درمورد موسیقی نیز (برای نسخۀ اکران عمومی) حاتمی‎کیا یاد آدم‎هایی مثل علیرضا عصار بیفتد (یا بالعکس).}
* خوشحالم که با فیلمسازی آدم‎هایی مثل مجید مجیدی و ابراهیم حاتمی‎کیا «نقد سینمایی» در کشور ما رشد می‎کند، چون وقتی این دو فیلم نسازند اتفاق خاصی درمورد بقیه نمی‎افتد، ولی وقتی یکی از این دو نفر دست به دوربین ببرد همه ملت ایران یک‎شبه تبدیل می‎شوند به منتقد و برای گیردادن به فیلم، انواع و اقسام تکنیک‎ها، راه‎ها و مناظر نقد (به معنای اشکال‎گیری) کشف و گاهی خلق می‎شود.
* خوشحالم و خیلی خوشحالم که در جشنوارۀ امسال نیز ابراهیم حاتمی‎کیا و مسعود دهنمکی توامان حضور دارند. یعنی «ما» حق انتخاب داریم. اگر فقط دهنمکی باشد، ما انتخابی نداریم و آخر فقط بدنامیش برایمان می‎ماند. اگر فقط حاتمی‎کیا باشد و ما دوست بداریم و حمایت کنیم، متهممان می‎کنند (غلط یا درست) که چارۀ دیگری نداشتیم یا اینکه فقط به امور محتوایی اهمیت می‎دهیم و کاری با هنر و سینما نداریم. اما حضور توامانِ حاتمی‎کیا و دهنمکی یعنی فرصت برای تجلی اراده و اندیشه و بصیرتِ کسانی که هم واقعا امام خمینی و اسلام را دوست دارند، هم سینما و ارزش هنری ساختاری را.
اینکه امام خمینی خوب و آمریکا بد؛ موضوعی بدیهی است. پس این انتخاب بین دهنمکی‎ها و حاتمی‏‎کیاها (در همۀ عرصه‎ها و با همه عناوین و تجلی‎های دیگرش) است که عیار فهم و موجب رشدِ معتقدان به حضور سیاسی و اجتماعی اسلام است.

همۀ حرف‎های گفته‎شده به معنای این نیست که این فیلم حاتمی‎کیا هیچ ضعفی ندارد. اما باز هم می‎بینیم که: «پرچم حاتمی‎کیا بالاست».

---

در گرامی‎داشت جوانمردی اخیر حاتمی‎کیا در جشنواره 34م:

یادمان می‎آید که فیلم شیار 143 قدر و ارجی عظیم یافت و دید. و می‎دانیم این نبود مگر به خاطر سخنان حاتمی‎کیا در جشنواره 33م. یعنی جشنواره‎ای که میزبان فیلم مهم خود حاتمی‎کیا بود و این کارگردان می‎توانست فقط مدافع و مبلغ فیلم خودش باشد. شیار 143 فیلم خوبی بود که مظلوم واقع شده و نادیده گرفته شده بود، حمایت حاتمی‎کیا باعث شد دیده و به جشنواره راه داده شود و البته شاید بیشتر از ارزش خود فیلم مورد احترام و استقبال مردم قرار گرفت، و این هم نبود مگر به خاطر همان حمایت محکم حاتمی‎کیا.
امسال هم فیلم خاص و مهم «هیهات» با چهار اپیزود و چهار کارگردان: هادی مقدم‎دوست، روح‎الله حجازی، دانش اقباشاوی و هادی نائیجی، با وجود همۀ اهمیتش از سوی دبیر جشنواره حذف شد. این حذف بخش مهمی از دو صحبت اخیر حاتمی‎کیا در نشست خبری فیلمش و همچنین پس از آن در جمع خبرنگاران را به خود اختصاص داد تا برندِ سینمای انقلاب بار دیگر از مظلومیت جوان‎های این سینما دفاع کند:

«داعش نزدیک کشور ما شده است و ما دمِ در کشورمان گیت اشعه ایکس گذاشته‌ایم. خدا کند که فیلمسازهای ما متوجه این موضوع بشوند و فیلم‌های خود را متوجه این وضعیت خاص کشور کنند... متاسفانه می‌شنویم که آثاری که درباره این موضوع ساخته شده هم وارد جشنواره نشده ... 90 درصد فیلمها متوجه این خطر نیستند و بی‌توجهی به این بچه‌های رزمنده یک ظلم بسیار بزرگ است... این توجیه درست نیست که ممکن است این آثار به خوبی نتواند موضوع را نمایش دهند. اتفاقا باید این آثار ساخته شوند و باید فیلمسازی که خطر را پذیرفته و برای فیلمسازی به عراق رفته  تشویق شود و باید به کار او توجه کرد. من نمی‎دانم در این ساختار چگونه برنامه ‌ریزی می‌شود که لزوماً 10 تا یا 20 تا فیلم وارد مسابقه شوند. باید این بچه‌ها بیایند و کارشان دیده شود. به‌خصوص فیلمسازی که رفته در عراق کار کرده و هر لحظه احتمال ترورش وجود دارد. باید برای این‎ها احترام قائل شویم. این که اینها در حاشیه جشنواره باشند درست است؟ من نه به محمد حیدری کار دارم و نه حتی به آقای ایوبی و آقای  جنتی. با آقای روحانی کار دارم که در این موضوع هست. چطور می‌شود که فیلم‎های اینگونه وارد مسابقه نمی‌شوند؟ ... این موضوع،‌موضوع روز ماست. چه کنیم که هنوز هم مثل زمان جنگ مسئولان سمت شمال می‎ایستند، در حالی که جنگ در جنوب است؟»

البته که بعید می‎دانم وسط این دعواهای انتخاباتی فرصتی برای شنیدن حرف‎ها و دردل‎های مهم فرهنگی برای ما و حضرات فراهم شود. و الله ولی التوفیق.